Os do ghas.

Hoxe non me vou poñer política, nin reivindicativa, nin contra o mundo, nin nada de nada. Hoxe vouvos contar “o dos do ghas”.

Hai moito tempo no meu pobo abriron un comercio que era unha sucursal de venda e instalación de Gas Natural e, moi atinadamente, chamáronlle “Os do gas” (sómosvos arraianos da gheada). Dende entón teño no meu haber de especialización obreira a fontaneiros, albaneis, calefactores e aos do ghas, que veñen sendo un pico en todo sen chegar a ser todos.

O caso é que no piso onde vivo agora, xa hai un par de anos que levamos tendo problemas coa caldeira da calefacción de gasoil e, por fin, o ano pasado decidiuse poñer o ghas. Agardamos o noso aniño de rigor polo permiso de acometida dende a rúa, porque as cousas de palacio van despacio -sobre todo cando andan a cantar as corenta en copas sendo que trunfan espadas- pero por fin, hai cousa dun mes comezaron as obras do ghas.

Dende que meteron a acometida no portal, a cousa especializouse e viñeron obreiros non concelliles a poñer o correspondente en cadanseu piso. Eu pedíralle á miña caseira que me avisara da obra por mor de que, en principio, habían pasar as tuberías polo salón e mover a tonelada de mobles que teño habíame levar un día enteiro polo menos, de xeito que o luns de hai dúas semanas mandoume unha mensaxe ao móbil dicíndome que me preparase que ían ir “pronto” pero que non me podía precisar o día, que lles preguntara aos obreiros que habían andar polo edificio. Así fixen: pregunteilles cando ían vir e onde ían poñer a tubarada para ir facéndome á idea de como meter dúas habitacións (salón e cociña) a presión nos dous cuartos da casa. Primeiro dixéronme que xa me avisarían con tempo, pero que ían vir o mércores ás tres. Eu, ante tanta precisión imprecisa, confundimne moito e pasei a preguntar por onde ían os tubos, para ir librando. Insistiu o xefe do ghas: “xa che direi, pero por aquí” (sinalando a fiestra da cociña). Eu aí xa ía avisada e dixen “pero aí poñedes a caldeira non? e de aí saen os tubos para o fregadeiro e a cociña. E para a calefacción non os podedes poñer pola beiriña da cociña? así aforro mover os mobles da sala”. E díxome que non, que era imposible, que había que pasar tubo pola sala, pero que primeiro facían a cociña e o salón un par de días despois. Máis aliviada pero aínda fastidiada por ter que mover o salón ao completo, púxenme mans á obra: se viñan o mércores ás tres tiña un día enteiriño para librar a cociña e tapar todo o tapable con sabas e toallas vellas. O mércores pola mañá estaba a cociña que parecía dun catálogo de IKEA Ultratumba, entre baleiros e sabas. Feito isto, procedín a ir tender a roupa ao tendal de fóra, aproveitando que ía bo día e… saiume a veciña de baixo a -coma sempre- osmar un pouquechiño. Sen embargo esta vez tiña rollo motivado: contou que aos do terceiro lles fixeran a instalación do ghas polo tellado e que andaran picando, pero que nin avisaran nin nada e que a ela case lle cae unha tella na cabeza ao saír á terraza a recoller a roupa. “E mira, mira isto como está” -díxome facéndolle unha manoletina ao chan da terraza cheo de cascotes, pó e tellas rotas. A verdade é que non puiden máis que estar dacordo con ela, un mínimo de avisar tiña que ser, cando non poñer unha rede de seguridade para que non lle caian a un pedras na cabeza dende dous pisos de altura. En fin, confiei en que a miña obra fose rápida, limpa e eficiente e gardeime.

HA! rápida, limpa e eficiente… Para empezar o mércores ás tres non apareceu ninguén. Aí ao fío das sete timbraron os do ghas e só meteron dúas caixas para a cociña, dicindo que é que se atrasaran por non sei que e que viñan mañá. Ben, vale, está ben, dacordo… E mañá pola mañá timbraron de novo para recoller as caixas porque non sei que lles rompera no terceiro e tiñan que amañalo coas pezas que trouxeran para min. En fin… “pero vides mañá?”, “si, mañá seguro”. E pasou o venres. E traballaron ata as dúas e pico. E cando marchaban asalteinos. “A ver, que pasa aquí? cando vides? que levo dous días agardando por vós”, “O lunes, o lunes sin falta”, “Pois o lunes non estou eu”, “Ah, pero non pasa nada, pedímoslle as chaves á túa caseira e entramos nós”. E abrín tanto a boca que milagre que non os papara. “Deixade, xa mirarei de cambiar o meu compromiso para o martes”. Compromiso non tiña ningún, pero quixen facerlles entender que a xente non pode vivir pendente das súas trapalladas.

Chegou o luns e pasou… o tempo, porque eles non pasaron nin por asomo. Minto, pasaron. Ás seis e moito, a tomar medidas e mirar que material precisaban para vir… mañá pola mañá? “Non, non estou, cambiei o compromiso que tiña esta mañá para mañá pola mañá e agora xa non podo andar cambiando máis”, “Pois pola tarde, ás tres, estás?”, “Estou, vinde ás tres”. E viñeron. Ás dez da mañá. O meu compromiso era falso, xa sabedes, pero a miña turronería é de verdade. Non abrín. Que aprendan. E como intentaran abrir a porta coa chave da caseira íanse oír os berros ata en Valladolid. Así que decidín empregar a mañá en facer todas as labores que non puidera facer a semana anterior por mor de esperar polos obreiros: freguei os pratos, preparei a lavadora, desconxelei uns zancos de pito para facer unha sopa, aspirei o corredor e o cuarto, contestei un par de correos e… ás doce e dez timbraron de novo. Xa chea, abrinlles.

– Mira, que vimos instalarche a caldeira.

– Pero non iades vir pola tarde? eu íame poñer agora a facer a comida precisamente porque dixestes que viñades ás tres.

– Ah muller, pero ti cociña que non pasa nada.

– Home, non ides taladrar? se vos poñedes a levantar poeira co trade non cociño, que non teño gana de comer ladrillo.

– Pois mira, colgamos a caldeira namáis e facemos o resto da obra pola tarde, e así ti podes cociñar.

– E a caldeira con qué a colgades? Con pegamento de barra?

– Non muller, cuns tornillos.

– Pois non me vou poñer a cociñar se andades furando e sacando pó. Mirade, metédevos e poñede a caldeira e a ver se eu dou amañado a comida doutro xeito, que xa vou farta de agardar a que a poñades.

E recollín os pratos, baleirei a lavadora, metín o pito na neveira, estendín as sabas e toallas, e voei pola casa adiante mentres eles metían as caixas da caldeira e os tubos de cobre. E aí verdadeiramente foi onde comezou a odisea.

Mentres comezaron a furar dobrei un tendal de roupa que tiña seco, limpei os baños, saquei as sabas da cama, limpeille a caca aos gatos, ordeei de pedir unha pizza para comer e non ter que usar a cociña e rescatei os manuscritos que ando a dixitalizar para o IESCHA e que, cada vez que comezo con eles, me invocan un traballo novo que ten máis urxencia, así que os volvo aparcar por unha quincena ou un mes. Picando texto alegremente, pasoume o que quedaba de mañá e decateime de que era a unha e dez cando me avisaron os do ghas que marchaban comer e que volvían ás tres. Despedinos e fun mirar a cociña. Comprendín plenamente o “Casa tomada” de Cortázar. Estaba comezando. Da lavadora contra a fiestra o chan estaba impracticable. Estou segura de que o do ghas trouxo escombro da rúa porque alí había media parede picada e a min non me faltaba ningunha. Fixen de tripas corasón latino, pechei a porta da cociña e recollín a pizza que encargara. Chegou Fidel e comemos apuradiños porque estaban a vir xa os do ghas.

Ás tres e cuarto timbraron abaixo e, cando chegou arriba non coñecín ao rapaz, que dixo “son o fontaneiro”. Como eu tiña na cabeza que os que tiñan que vir eran os do ghas, por pouco non lle pecho a porta no nariz, pero por fortuna (para el) decateime e deixeino pasar. O resto da cuadrilla chegou media hora máis tarde. Fidel marchou a traballar e eu seguín picando texto alegremente, facendo paleografía afeccionada e tomando nota mental de que teño que mercar unha lampariña para iluminar o manuscrito a copiar porque xa estamos en outubro (o ano e mais eu) e xa non se ve demasiado ben.

Os do ghas picaron, taladraron, martillaron, sopletearon e montaron barullo toda a tarde. Eu picaba texto. Cada vez que ía ao baño botaba unha ollada furtiva e vía avanzar ao kippel pouco a pouco, sen présa, seguro de si mesmo, tomando a cociña. Houbo un momento no que me cheirou a tabaco e, facendo como que ía ao baño, fun mirar. Cheguei xusto a tempo de ver como un dos do ghas estaba sentado no primeiro chanzo da escaleira que subía ao terceiro piso, matando un pitillo e apagándoo contra o piso da bota. Xa non pagaba a pena dicir nada, pero optei por unha actitude pasivo-agresiva que pareceu funcionar: encendín a luz da porta e do corredor, barrín un pouco ese chanzo e puxen o ambientador de aceite a toda tralla xusto á beiriña da porta da cociña. Non volveron fumar en toda a tarde.

O estupendo veu cando quixeron poñer o respiradeiro da caldeira, que me chamaron para me consultar se sacaban a persiana ou que lle facían (é unha persiana colgante a da cociña). Eu díxenlles que mellor que a sacaran porque era a caseira quen tiña que decidir se a cambiaba, se a quitaba ou que se facía con ela, así que a quitaron. Para facer iso, un deles subiu a unha escaleira alta, pegadiño á fiestra aberta dun segundo piso e púxose a facer forza cun alacate nun dos enganches da persiana a dúas mans. Eu suxerín que igual lles era mellor pechar a fiestra, por iso de que igual era máis seguro. Deixou de pelexar co alacate e concuíu que si, que era mellor pechala, así que, lentamente, agarrouse á fiestra pola parte das bisagras, axeonllouse na escaleira e procedeu a pechar a fiestra cos seus dedos no gozne da mesma, así que el mesmo foi quen case se parte un dedo de xeonllos a carón dunha fiestra con 3 pisos de caída (segundo, primeiro e baixo). Menos mal que só pasou o do dedo. Entre renegos, cambiou posición con outro obreiro, que primeiro subiu á escaleira e logo se agachou para pechar a fiestra. Eu non quixen presenciar o darwinismo que estaba asomando por aí e volvín picar texto.

Ao cabo dun pouco sentín taladrar no aluminio da fiestra: xa sacaran a persiana e estaban furando para meter os tubos de respiración. Volvín á miña mecanografía. O seguinte que escoitei foi unha serie de onomatopeas tal que así: TRRRRRRRRRRRRRR-CLAC-PLON-CRASH-OSTIA OSTIA OSTIA QUE CAEU PRA BAIXO e un dos do ghas saiu escopetado escaleiras abaixo. En menos dun minuto oíase a conversación entre o da rúa e o da cociña:

– Que pasou oh!

– Dícheslle á furghoneta carallo.

– Como, que?

– Que si ostia, que cortas o aluminio sen mirar pra el e caeu e fodiches o espello da furghoneta.

– Mecagho na mar, o Manolo mátanos.

– Mataráte a ti que non miras o que fas! O respiradeiro córtoo eu, cona!

E subiu o da rúa. E ao cabo dun pedazo sentín, xa dende a cociña:

– Vaia desghrasia o da furghoneta.

– E si chega pasar alghuén…

– Mira, acaba que xa falará Manolo contigho, xa te poñerá a andar.

– Bueno oh!

– Nin bueno nin buena, e trae iso que esta a corto eu.

E a iso das seis e media empezaron a limpar e recoller, deixándome auga quente e cociña funcionando provisionalmente coa bombona de butano, ata que veñan mañá abrir a toma do ghas de verdade e acabar de conectar non sei que. Ás nove dixeron. Veremos.

En canto pechei a porta remangueime e descubrín que o seu limpar e recoller dista moito da mínima definición de limpar e recoller incluso no peor dos dicionarios, de xeito que saquei guantes, aspiradora, lixivia, puxen o moño de comando limpeza e freguei ata as paredes. Tentacións me deron de limparlles as caixas de ferramentas, que só con mirar para elas xa colles unha infección, pero desistín, porque total, mañá veñen poñer o (ou os) tubo (ou tubos) que falta (ou faltan) e han poñer de novo a cociña feita unha porcallada. Pero por sorte, hoxe saquei en limpo que non meteran o tubo da calefacción polo salón e que o puxeran tamén pola cociña, pero como iso é algo que farán “cando dean de alta a calefacción” (signifique o que signifique iso), igual ata hai un “Os do ghas 2: o retorno”.